Xây Dựng Hôn Nhân Trong Thế Kỷ 21 - Bài 17

Kính chào quý thính giả, chúng tôi chân thành cảm ơn quý vị đón nghe Câu Chuyện Gia Đình của Chương Trình Phát Thanh Tin Lành hôm nay. Dựa vào Lời Chúa dạy trong Kinh Thánh và những tài liệu Cơ đốc, về phương cách giúp vợ chồng xây dựng hôn nhân tốt đẹp bền lâu, chúng tôi trình bày trong tiết mục này những nguyên tắc vợ chồng cần áp dụng để có một hôn nhân hạnh phúc, như điều Chúa định cho chúng ta. Hôm nay chúng tôi xin trình bày thêm về đề tài Đối Thoại Giữa Vợ Chồng.

Bất cứ người nào muốn thật sự hiểu nhau và thông cảm nhau đều phải dành thì giờ trao đổi, đối thoại với nhau bằng lời nói, chữ viết, hoặc bằng cử chỉ, ánh mắt, bộ điệu, v.v... Tất cả những điều đó gọi là đối thoại. Khi chúng ta dùng lời nói hay chữ viết, là đối thoại bằng lời (verbal communication), khi ta đối thoại qua cái nhìn, cử chỉ hay bộ điệu, đó là đối thoại không lời (non-verbal communication). Đối thoại bằng lời và đối thoại không lời phải đi đôi với nhau thì người nghe mới hiểu đúng điều ta muốn nói, nhưng đối thoại không lời có tác dụng mạnh hơn. Giữa vợ chồng cũng vậy, có đối thoại, có trao đổi mới hiểu nhau và thông cảm nhau. Như chúng ta đã biết, vợ chồng nào có đối thoại thông suốt tốt đẹp thì hôn nhân của hai người sẽ bền chặt và hạnh phúc. Có năm mức độ đối thoại khác nhau, tùy độ thân thiết giữa người nghe và người nói. Năm mức độ đó là: Xã giao, Sơ giao, Thông giao, Tâm giao và Thâm giao. Vợ với chồng là một: một đơn vị trong xã hội, mang cùng một tên, cùng chia xẻ một đời sống, di cùng một hành trình trong đời. Chúa Giê-xu dạy: “Vợ chồng không phải là hai nữa, nhưng một thịt mà thôi. Vậy loài người không nên phân rẽ những người mà Đức Chúa Trời đã kết hợp” (Ma-thi-ơ 19:6). Vì vợ chồng là một nên cần đối thoại ở mức độ cao nhất, tức là tâm giao và thâm giao. Vợ chồng không thể khách sáo cũng không giả dối nhưng thành thật nói cho nhau biết những ưu tư, ước muốn, lo buồn cũng như tình cảm hai người dành cho nhau. Nếu đã là vợ chồng mà còn phải võ đoán hay nói xa nói gần để biết ý nhau thì chưa thật sự là một.

Theo Mục sư Ed Young, trong quyển “Mười Giới Răn Cho Hôn Nhân,” để cải thiện đối thoại giữa vợ chồng, điều đầu tiên chúng ta cần làm là hãy nhớ rằng phái nam và phái nữ hoàn toàn khác nhau trong cách suy nghĩ và cách diễn đạt điều mình suy nghĩ. Có người nói rằng, sự khác biệt trong cách đối thoại giữa các ông và các bà cũng tương tự như hai người ngoại quốc trao đổi bằng hai ngôn ngữ khác nhau, vì vậy khi đối thoại, người này không hiểu người kia nói gì. Vợ và chồng khác nhau vì lớn lên trong hai môi trường khác nhau, được nuôi dạy trong hai gia đình khác nhau, trí óc người nam và người nữ cũng được Chúa tạo dựng khác nhau nên cách suy nghĩ và cách diễn đạt tư tưởng rất khác nhau. Vì thế nếu thấy vợ chồng mình khi trò chuyện thường hiểu sai ý nhau và hiểu lầm nhau, chúng ta đừng ngạc nhiên, cũng không nên buồn hay thất vọng, nhưng hãy nhớ đó là điều tự nhiên. Khi biết khác biệt căn bản này vợ chồng sẽ thông cảm và kiên nhẫn với nhau hơn khi đối thoại. Kiên nhẫn khi vợ chồng trao đổi với nhau có nghĩa là chúng ta áp dụng hai điều sau: (1) Nói thật, nói rõ điều mình muốn nói và chú ý nghe để hiểu người đối thoại với mình. (2) Tìm hiểu xem người phối ngẫu có đặc điểm gì trong cách suy nghĩ và diễn đạt tư tưởng.

1. Nói đúng điều mình muốn nói và chú ý nghe để hiểu rõ người kia

Để đối thoại giữa vợ chồng được tốt đẹp, chúng ta cần bắt đầu với chính mình. Chính chúng ta phải thành thật nói lên điều mình muốn nói, cần nói và nói rõ ràng để người kia có thể hiểu được. Đây là nguyên tắc đơn giản nhưng có người không áp dụng được. Lý do là vì không quen nói thật điều mình muốn nói, hoặc không quen nói ra rõ ràng điều mình muốn hay điều mình cần. Nhiều người không thoải mái khi phải nói thật điều mình suy nghĩ, dù là với vợ hay chồng, họ ngại hoặc sợ khi phải thành thật nói lên điều mình cần nói. Vì ngại và sợ, những người này chỉ nói xa nói gần, nói bóng nói gió và mong người kia hiểu được ý mình. Khi người nghe không hiểu đúng ý mình thì họ buồn, giận và không muốn nói nữa. Chúng ta thường nghe vợ chồng nói với nhau những câu như: “Em sống với anh bao nhiêu năm rồi mà không biết ý anh gì cả.” Hoặc nói: “Nếu em phải nói hết ra anh mới hiểu thì đâu còn ý nghĩa gì nữa!” Có lẽ chúng ta nên tránh nói với nhau những lời phiền trách như thế. Ngược lại có những người nghĩ gì nói nấy, và nói quá thẳng quá mạnh khiến người nghe phải ngượng ngùng xấu hổ hoặc bị tổn thương. Cũng có người không những nói thẳng nhưng hễ nói là nổi giận, luôn luôn nói với vợ chồng những lời gắt gỏng, giận dữ khó chịu. Và cũng không thiếu những người không dùng lời nói nhưng dùng sự im lặng để điều khiển hay đe dọa vợ/chồng, khiến người đó phải chiều theo ý mình. Có người nói với vợ “Tôi im lặng là bà phải hiểu tôi muốn gì rồi.” Cũng có những người vợ dùng nước mắt để áp đảo chồng, khiến chồng phải chiều ý mình.

Khi vợ chồng đối thoại bằng cách nói quanh, nói xa nói gần, nói với sự giận dữ, nói quá thẳng quá mạnh, dùng nước mắt hay im lặng không nói, chúng ta sẽ gây tổn thương cho tình cảm của hai người. Điều cần thiết và tốt hơn hết là chúng ta nói thật với nhau nhưng nói cách tế nhị, nhẹ nhàng, nói với tình yêu thương. Kinh Thánh dạy: “Đức Chúa Trời muốn chúng ta nói ra sự thật trong tình yêu thương, để chúng ta được tăng trưởng trong mọi phương diện … Mỗi người trong anh em phải chừa sự nói dối, hãy nói thật với kẻ lân cận mình, vì chúng ta làm chi thể cho nhau” (Ê-phê-sô 4:15 & 25). Chúng ta cũng tránh nói cách giận dữ hay nói những lời thiếu yêu thương, thiếu xây dựng. Sứ đồ Phao-lô khuyên: “Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em, nhưng khi đáng nói, hãy nói một vài lời lành, giúp ơn cho và có ích lợi cho kẻ nghe đến” (Ê-phê-sô 4:29). Tuy nhiên, khi vợ chồng trao đổi, nói chỉ mới là một nửa của tiến trình đối thoại. Chú ý lắng nghe mới khiến cho đối thoại được trọn vẹn. Vì thế, để đối thoại giữa vợ chồng được tốt đẹp, chúng ta không những thành thật nói lên điều mình muốn nói nhưng cũng cần chú ý lắng nghe.

Theo Lời Chúa dạy, nghe quan trọng hơn nói. Sứ đồ Gia-cơ viết: “Hỡi anh em yêu dấu, anh em biết điều đó: người nào cũng phải mau nghe mà chậm nói, chậm giận” (Gia-cơ 1:19). Chúa muốn chúng ta sẵn sàng lắng nghe, nghe đầy đủ rồi hãy nói và Lời Chúa cũng dạy rằng chúng ta không những cần chậm nói và chậm giận, tức là đừng quá nhạy giận hay dễ giận. Khi vợ chồng áp dụng Lời Chúa dạy: “Mau nghe, chậm nói, chậm giận,” đối thoại giữa vợ chồng sẽ tốt đẹp và nhờ đó tình cảm vợ chồng cũng sẽ đậm đà bền vững (còn tiếp).

Minh Nguyên
Chương Trình Phát Thanh Tin Lành